De feiten
Het geschil ontstond rond smeerkaas. “Heksenkaas” is een smeerdip met roomkaas en verse kruiden die sinds 2007 op de markt is. Sinds 2014 kan er in de supermarkt ook “Witte Wievenkaas” verkregen worden. Volgens Levola, de producent van “Heksenkaas”, is de smaak van haar smeerkaas een eigen intellectuele schepping van de maker van de smaak en werd haar auteursrecht geschonden door de gelijkaardige “Witte Wievenkaas”. Die laatste beweerde dan weer dat een smaak op zichzelf niet beschermd kan worden door het auteursrecht. Het Europees Hof van Justitie moest redding brengen.
Het verdict
Het Hof stelt dat de smaak van een voedingsmiddel geen ‘werk’ is. Om van een ‘werk’ te kunnen spreken moet er een uitdrukkingsvorm van het voorwerp zijn, ‘waardoor dit voorwerp voldoende nauwkeurig en objectief kan worden geïdentificeerd’, al hoeft ze niet ‘permanent’ te zijn. Hier wringt het schoentje al: de smaak van eten kan nooit nauwkeurig en objectief worden uitgedrukt, in tegenstelling tot een film, boek of schilderij. In tegendeel, ‘de identificatie van de smaak van een voedingsmiddel berust immers hoofdzakelijk op smaakbeleving en smaakervaring, die subjectief en variabel zijn, aangezien zij met name afhankelijk zijn van factoren die eigen zijn aan de persoon die het betrokken product proeft, zoals diens leeftijd, voedselvoorkeuren en consumptiegewoonten, alsmede van de omgeving en de context waarin het product wordt geproefd’.
Wat brengt de toekomst?
Veel nieuws onder de zon brengt deze uitspraak niet. Zoiets subjectief als smaken beschermen door het auteursrecht zou de juridische zekerheid niet ten goede komen. Om auteursrechtelijke bescherming te krijgen moet het voorwerp nauwkeurig en objectief geïdentificeerd kunnen worden. Al laat de rechter de deur toch op een kier staan. Hij zegt immers dat het ‘bij de huidige stand van de ontwikkeling van de wetenschap niet mogelijk is om met technische middelen de smaak van een voedingsmiddel nauwkeurig en objectief te identificeren, waardoor die smaak kan worden onderscheiden van de smaak van andere producten van dezelfde aard.’ Wie weet wordt auteursrechtelijke bescherming van smaken zo in de toekomst toch nog mogelijk!